Ibla

Ibla

minn Ignazio Caloggero

Paġna ta' referenza: Repertorju tal-Kulti u l-Miti

Oriġini tal-Ħrafa

Il Solarino [Il-Kontea ta' Modica Vol. I. p. 77] jissuġġerixxi li, fil-perjodu tas-Sikani u s-Siċeli, kellu jkun hemm ħafna santwarji ddedikati għall-kult tal-alla Ibla u li, madwar xi wħud minnhom, inġabru aktar tard ċentri abitati. Fir-realtà jrid jingħad li m’hemmx ċerta informazzjoni dwar il-kult ta’ divinità msejħa Ibla. Di Blasi [Storja tar-renju ta' Sqallija. vol. I. p. 62], billi jiċċita lill-istoriku Pausanias, jikteb li f’Ibla Galeote kien hemm tempju ddedikat lill-alla Ibla, meqjuma minn xirka ta’ qassisin, divinaturi u esperti fl-interpretazzjoni tal-ħolm. Dawn il-qassisin kienu mlaqqmu “Galeoti”.

Munita ppreservata fil-monasteru tal-missirijiet Cassini f’Katanja turi fuq naħa waħda mara mgħottija b’ornament madwar għonqha (maħsub li hi l-alla Ibla), li warajha hemm naħla, u fuq in-naħa l-oħra mara mimduda fuq virga b’vażun f’idu, kelb f’saqajh u l-kitba ΥΒΛΛΣ ΜΕΓΑΛΑΣ

Minflok, hemm aħbarijiet ta’ diversi lokalitajiet jew bliet b’isem simili, għalkemm dan ma jfissirx li hemm relazzjoni bejn dawn il-postijiet u l-kult tal-alla Ibla. Stefano Bizantino u Claudiano jitkellmu dwar Ibla Taljana differenti minn dawk Sqallin. Il-Ġermaniżi kellhom divinità jisimha Iludona jew Ibladana, gwardjan tal-foklari (din id-divinità Ġermanika kienet magħrufa wkoll bl-isem ta’ Hludana jew Hluthena u kienet meqjuma wkoll mil-leġjunarji Rumani stazzjonati fil-Ġermanja) [A. Morelli: Allat u miti pag. 272]; fost il-Galji kien hemm l-alla Isbel, imsejħa wkoll Belisana jew Belinuccia. Lokalità Irlandiża abitata miċ-Ċelti kienet tissejjaħ Ibla jew Iblana u Ebla famuża ħafna kienet teżisti fis-Sirja qabel ma nistgħu saħansitra nitkellmu dwar Sicani u Sicels fi Sqallija.

Kittieba tal-passat qatt ma ipotetizzaw rabtiet bejn il-kult tal-alla Ibla u l-belt ta ’Ebla fis-Sirja, minħabba l-fatt li l-post finali ta’ Ebla seħħ biss reċentement, fl-1968 mill-arkeologu Paolo Matthiae u li l-iskavi f'dan il-post għadhom ma tlestewx.

L-ewwel insedjamenti fis-Sirja Ebla jmorru lura għal 3000/3500 QK u madwar 2600 QK Ebla kellha rwol politiku u kummerċjali importanti. Inqerdet għall-ewwel darba madwar is-sena 2300/2200 QK u, wara fażi ta’ tkabbir mill-ġdid, reġgħet inqerdet fis-sena 1600 QK.Wara l-aħħar qerda, il-belt ġiet abbandunata kważi kompletament, tilfet anke l-abitanti tagħha tul ftit sekli .

Munita oħra Ibla simili għal dik preċedenti ta’ oriġini inċerta (web)

Huwa probabbli li, fost il-popli li waslu Sqallija fit-XNUMX millennju QK, kien hemm gruppi ġejjin mill-Ebla qawwija wara waħda mill-qerda msemmija qabel. Huwa wkoll konċepibbli li xi wħud minn dawn il-gruppi, ladarba waslu fid-destinazzjoni tagħhom, b’xi mod riedu jżommu memorja ta’ art twelidhom qawwija billi jagħtu l-ħajja lill-kult ta’ divinità bl-istess isem, aktar tard mibdula f’Ibla.

Fil-qedem ma kienx rari li wieħed jippersonifika l-belt twelidu. F’Ruma, pereżempju, kien hemm tempju mibni minn Awgustu f’ġieħ l-alla Roma, personifikazzjoni u apoteosi tal-belt ta’ Ruma stess [EWStoll: Manual of the religions and mythology of the Greeks and Rumans. p. 315].

Wieħed jista 'jaħseb ukoll li l-alla li isimha aktar tard ġie mibdul f'Ibla, fil-fatt kien meqjum min-nies li emigraw lejn il-gżira tagħna.

Waħda mill-ipoteżijiet, li tiġġustifika t-telf ta 'traċċi tal-eżistenza ta' din l-alla tista 'tiddependi fuq il-fatt li Ibla kienet divinità telurika, għalhekk marbuta mal-aspetti tan-natura kif kien Demeter. L-affinità bejn il-kult ta ’Ibla u dik ta’ Demeter aktar tard kienet se tgħaqqad il-kult ta ’Ibla ma’ dak ta ’Demeter. Ipoteżi oħra tgħaqqad il-kult ta 'Ibla ma' dak ta 'Aphrodite, protettur tal-fertilità kif ukoll tas-sbuħija.

Il-fatt li Ibla kienet assoċjata issa ma’ Demeter, issa ma’ Afrodita, jista’ ma jkunx koinċidenza; fil-fatt, divinità li l-karatteristiċi tagħha jidhru li taw lok għad-divinitajiet ta’ Demeter u Afrodita hija l-alla Assirja-Babilonja Isthar (li min-naħa tagħha tidher li oriġinat mill-alla Sumerjana tal-imħabba Innana). Din l-alla hija, fl-istess ħin, l-alla tal-imħabba u l-fertilità, iżda hija wkoll deity gwerriera. Hekk kif l-alla ta’ taħt id-dinja ħataf lit-tifla ta’ Demeter, il-mewt taħtaf lill-maħbub ta’ iben Isthar, u ġġiegħha tmur fid-dinja ta’ taħt biex terġa’ tingħata l-maħbuba tagħha. Anke l-Babiloniżi, f’ġieħ Isthar, wettqu rit simili għal dak li jsir fil-festi Elewsini f’ġieħ Demeter: ir-rit sesswali pubbliku bejn is-saċerdotessa u s-sultan. Ma jonqsux ukoll elementi li jorbtu lil Isthar ma’ Afrodita: il-prostituzzjoni sagra tas-saċerdoti u l-ħamiema, sagra għaż-żewġ divinitajiet. Forsi, lanqas biss hija koinċidenza li s-santwarju ewlieni tal-belt ta’ Ebla kien iddedikat lil Isthar, hekk kif is-sejba ta’ bust ta’ statwa votiva li l-prinċep ta’ Ebla, Ibbit-Lim iddedikat lil din l-alla kien jissuġġerixxi [Paolo Matthiae: Skoperti. tal-paġna tal-arkeoloġija orjentali. 38].

Fir-realtà, tanalizza l-aspetti li jikkaratterizzaw il-kulti tal-Ibla Sqallija, ta’ Demeter, ta’ Venere Ericina, ta’ Tanit Kartaġiniż, tal-Phenix Astarte, tal-alla Assirja-Babilonja Isthar, tas-Sumerjana Innana, tal-Isis Eġizzjana u b’mod ġenerali tal-“ommijiet il-kbar” kollha, huwa diffiċli li ma naħsbux f’dawn id-divinitajiet kollha bħala speċi ta’ “xmara sinkretika” kbira li, li tibda minn muntanja waħda fil-quċċata tad-dinja (l-omm il-kbira), tgħaddi il-pjaneta kollha, tibdel isimha għall-funzjoni tal-ħin u l-postijiet u tadatta għall-psikoloġija tan-nies li għandhom il-fortuna li jgħixu fuq ix-xtut tagħha.

Ġie enfasizzat